အံက္တဝ္ပါ ၃၁ ၊၂၀၀၈
အတၴဳပၸတၲိ ဥကၠ႒ေဇှာ္ ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ နာဲေထန္(ဗြဲခမှန္) ဥကၠ႒ေဇှာ္ နာဲေထန္ဝြံ ႏူကႝုမိ မိေမဝ္၊ အပါ နာဲေထာန္ေဝန္တအ္ သၜးတဵဂဝ္ဂှဵ ပႜဲကႝုသကၠရာဇ္ ေကာဇာ (၁၂၈၂)၊ ပႜဲဂိတုဖဝ္ရဂိုန္ (၉) ေစြက္ ပႜဲကြာန္ေလံတက္ ပြိဳင္ဍဳင္မုဟ္ဍဳင္ရ။ ေပှာဝ္ကႝု ေကာေဒံ (၅) တၜဝြံ ဒွ္ေကာန္ေဇှာ္အိုတ္တုဲ ေဒံႀတံဳမှဳံမြဲတၜ၊ ေဒံၿဗဵမှံဳပိတၜရ။ ႏူအဝယ္ဘဝေဍာတ္တ္ဂွ္ ေဇှာ္ေဂါဝ္ကၜဳင္ ပႜဲတဲမိေဇှာ္၊ အပါေဇှာ္ရ။
ကာလကလိဂြံအာယုက္ (၉) သှာံဂွ္ စေဗၲာန္ပညာတန္မူလရ။ ကတ္ေဗၲာန္ပညာတန္မူလအံင္တဲု ေဗၲာန္ေကတ္ လိက္မန္ ပႜဲဘာ လက်ာ္ဇေရင္ကြာန္ဂွ္ရ။ ကာလကလိဂြံအာယုက္ (၁၆) သှာံဂွ္ ဒုင္ဂိုင္ေကတ္ ဘဝထပ႙ုသမဏ႘တဲု ဆက္ကတ္လၛတ္လိက္ ပရိယတၲိပၜန္ရ။ ပႜဲအာယုက္ (၁၈) သှာံဂွ္ မိေဇှာ္၊ အပါေဇှာ္ဂမၜိဳင္ စုတိအိုတ္တဲု ရာံတိတ္ႏူဘဝထပ႙ုတဲု စဵကၜဳင္ဇေရင္ကြာန္မိမဇကု တဲု ကေလင္ေကၜာန္တဵဝါဗၛ မိမဇကုပၜန္ရ။ ကာလဂြံအာယုက္ (၂၀) သှာံဂွ္ ထပ္တဲ ကုမိေခန္ေညာအ္တဲု ကလိဂြံေကာန္ဇာတ္(၈) တၜရ။ လက္ႀကဵ မိေခန္ေညာအ္ စုတိအာတဲု ထပ္ေစွ္ဒှာဲ ကုမိေလန္ပၜန္ရ။
ပႜဲကႝု သကၠရာဇ္ခေရတ္ ၁၉၄၆၊ သကၠရာဇ္ေကာဇာ ၁၃၀၈ နာဲဖႝုခ်ႝဳတအ္ကႜိဳက္ပ္ ပံက္ပၲန္ကၜဳင္ ေဗာ္သြးမန္ သြက္ဂြံ႐ုန္ဂစာန္ ပေရင္ဗၜးၐးဂကူမန္ရ။ ပႜဲသကုတ္ေဒသမန္ အိုတ္သီုတအ္ဂွ္ေလဝ္ ဂေကာံသဿတ္မန္ဂမၜိဳင္ မံက္ကတႝုကၜဳင္အိုတ္ရ။ ဥကၠ႒ေဇှာ္ နာဲေထန္ဝြံ စႏူအခိင္ဂွ္တဲု ဗြဲမကတိုင္ကဿဟ္ေဟင္ ယိုက္ေဂၜင္ေကတ္တာလ်ိဳင္ ပႜဲဂေကာံသဿတ္မန္ဂွ္တဲု ကႜဂံါလုပ္ကၜဳင္ ဗြိဳင္ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ရ။ ပႜဲကႝုသကၠရာဇ္ ခေရတ္ ၁၉၄၈ ဂိတုအဝ္ေဂတ္ ၁၉၊ သကၠရာဇ္ေကာဇာ ၁၃၁၀ ဂိတုဒၢိဳန္ေပင္ဂွ္ ပၜန္ဂတး ရပ္လြဟ္မန္ စပၲံမံက္ဂတဝ္ကၜဳင္ဂွ္ ဥကၠ႒ေဇှာ္နာဲေထန္ဝြံ စပံၲပါလုပ္ခ်႘ဓရာင္ကၜဳင္ ပႜဲပၜန္ဂတးရပ္လြဟ္ဂွ္ရ။ သကၠရာဇ္ခေရတ္ ၁၉၅၃ ဂွ္ ကလိဂြံကၜဳင္တာလ်ိဳင္ နဒဒွ္သၠိဳပ္ဂဇအ္႐ုင္ရ။ လက္ႀကဵ ပႜဲကႝုသကၠရာဇ္ခေရတ္ ၁၉၅၄ ဂွ္ ဥကၠေဇှာ္ နာဲေထန္ဝြံ တိတ္ေထာံႏူသြာင္ပှာန္ ပါလုပ္ခ်႘ဓရာင္ကၜဳင္ သြာင္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ရ။ ပႜဲသကၠရာဇ္ခေရတ္ ၁၉၅၄ ဂွ္ ဒွ္ကၜဳင္ညးအုပ္ကာ ပြိဳင္ဍဳင္လွာဒကွ္ရ။ ပႜဲကႝုသှာံ ၁၉၅၈ ဂွ္ ဒွ္ကၜဳင္ေကင္ကာခ႐ိုင္ရ။ ပႜဲကႝုသှာံ ၁၉၅၈ ဂိတုဂ်ဴလာင္(၁၉) ကာလေဗာ္ပၜတရဵဍဳင္မန္ ၿပံင္သၜာဲဂၜံင္တရဵ “သၜာဲလြဟ္ကႝု ဒ႘မႝုကေရၿဇ႘”ဂွ္ ပါအာကေရာံ ေဗာ္ပၜတရဵဍဳင္မန္တဲု လုပ္အာပႜဲဗြိဳင္ေသှာဝ္ရ။ အေဃာႏြံဒဿံင္ ပႜဲဗြိဳင္ေသှာဝ္ခ်႘ဓရာင္ဒဿံင္ သြက္ပေရင္ဂကူဂွ္ေလဝ္ နကႝုတာလ်ိဳင္ ေကင္ကာခ႐ိုင္ဘာအင္ မြဲတၜကီု ေကတ္ကၜဳင္တာလ်ိဳင္ ခ်႘ဓရာင္ကၜဳင္ကီုရ။
အေဃာဂစာန္ခ်႘ဓရာင္ဒဿံင္ပႜဲဗြိဳင္ေသှာဝ္ ကာလစိုပ္သှာံ ၁၉၆၂ ဂိတု မာတ္ခ်္ ၂ ဂွ္ ဂေကာံသၠိဳပ္ပှာန္ေနေဝန္တအ္ ကႜိဳက္ပ္တဲု သီေထာံအဝႝု ႏူကႝုအလႝုအသ႘ကဿိန္ဍဳင္ရ။ စႏူအခိင္ဂွ္တဲု သဿဳဟ္ဒ႘မႝုကေရၿဇ႘ ဗ်ဟ္ဟဲ၊ အေခါင္အရာ ေကာန္ဂကူဂမၜိဳင္တအ္ေလဝ္ ေကၜံဗၵန္အာ သဿဝ္တဲ တၜအဝႝုပှာန္အိုတ္ရ။ ပေရင္ခ်႘ဓရာင္ ေကာန္ဂကူတအ္ေလဝ္ ေကၜံကၜက္ကၜဳင္ဒဿံင္သိုက္က္ ပေရင္ခ်႘ဓရာင္ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ အိုႆုီတအ္ေလဝ္ ဒးဒုင္တဿာတ္လဒႝုကၜဳင္ကႝု သၠိဳပ္ပှာန္ေနေဝန္ရ။ ဟိုတ္ႏူအေခါင္ခ်႘ဓရာင္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ပေရင္႐ုန္ဂစာန္သြက္ဂကူမန္ ပႜဲဗြိဳင္ေသှာဝ္ဂွ္ ဟြံဂြံအေခါင္တဲု ပႜဲကႝုသှာံ ၁၉၆၂ ဂိတုဂ်ဴလာင္ဂွ္ ဥကၠ႒ေဇှာ္နာဲေထန္ ကေလင္ တိတ္ကၜဳင္ ဇေရင္ပၜန္ဂတးရပ္လြဟ္ ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ မြဲအလန္ပၜန္ရ။ တိတ္ကၜဳင္စိုပ္ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိတဲု ျခာဟြံလအ္ဂွ္ ဒးဒုင္႐ုဲစွ္ကႝု တာလ်ိဳင္ နဒဒွ္ဥကၠ႒ခ႐ိုင္မတ္မလီုပၜန္ရ။
ပႜဲကႝုသှာံ ၁၉၆၃ ကာလကံင္ၿဇ႘ပၜန္ဂတး (ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ) ေကာ္ဘိက္တက္က်ာပေရင္ဍဳင္ကြာန္ ေဗာ္ပိေဗာ္ (KNU, KNPP, NMSP) တအ္ရ။ နဒဒွ္ညးစှးေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ ညးမတိုန္စိုပ္ဂမၜိဳင္ဝြံ ဥကၠ႒ေဇှာ္ နာဲယႈ႙ေက်န္၊ ဥကၠ႒ေဇှာ္ နာဲေထန္၊ နာဲေတတ္ေထာန္ (ဝါ) နာဲဝါ တအ္တိုန္စိုပ္ဆႝုဂဗ သ႘ကၜ႘လဝ္ရ။ ပႜဲကႝုသှာံ 1965 ဂွ္ ဒးဒုင္႐ုဲစွ္ နဒဒွ္ကမၼတ႘ဗဟႝုတဲု ဆက္ေကတ္ တာလ်ိဳင္ နဒဒွ္ဥကၠ႒ခ႐ိုင္မတ္မလီုပၜန္ရ။ ပႜဲကႝုသှာံ ၁၉၇၁ ဂွ္ ဒးဒုင္႐ုဲစွ္ ကႝုတာလ်ိဳင္ ဒွ္ကၜဳင္ညးအုပ္ကာနာနာ ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိရ။ အေဃာယိုက္ေဂၜင္ေကတ္ဒဿံင္ တာလ်ိဳင္ ညးအုပ္ကာနာနာ ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိဂွ္ မြဲကေရာံဓဝ္ သီုေကတ္လဝ္တာလ်ိဳင္ ဥကၠ႒ ခ႐ိုင္မတ္မလီုပၜန္ရ။ အေဃာကာလ ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ ဒွ္အာၐါလြး ပႜဲကႝုသှာံ ၁၉၈၁ဂွ္ ဥကၠ႒ေဇှာ္ နာဲေထန္ဝြံ ပါလုပ္အာကေရာံေဗာ္ နာဲနလႅာကႜိဳက္ပ္တဲု နကႝုတာလ်ိဳင္ ဒု-ဥကၠ႒ယိုက္ေဂၜင္ေကတ္ စႝုကႝုစိုပ္သှာံ ၁၉၈၇ ရ။ ပႜဲကႝုသှာံ ၁၉၈၇ ကာလေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ ၐါလြး ကေလင္ေကာံပၜန္ဂွ္ ဒးဒုင္႐ုဲစွ္ နဒဒွ္ညးအုပ္ကာနာနာပၜန္ရ။ ပႜဲကႝုသှာံ ၁၉၈၉ ဂွ္ ဒးဒုင္႐ုဲစွ္ နဒဒွ္ ဒုဥကၠ႒ ရ။ ပႜဲကႝုသှာံ ၂၀၀၃ ကာလ ဥကၠ႒ေဇှာ္ နာဲယႈ႙ေက်န္စုတိအာတဲု ဥကၠ႒ေဇှာ္နာဲေထန္ဝြံ ဒးဒုင္႐ုဲစွ္နဒဒွ္ဥကၠ႒ေဇှာ္ ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိရ။
ဥကၠ႒ေဇှာ္နာဲေထန္ဝြံ ဒွ္ညးဆာန္ဂကူမြဲတၜ၊ ဒွ္ညးသၜးလမ်ီဳသြက္ဂကူ၊ ဒွ္မှိဟ္ဒုင္သၜးဂုဏ္ဖႝုပူဂႝုဇကု သြက္ဂကူမန္မြဲကီုရ။ ဘဝဇကု သြက္အလံုမြဲဘဝဂွ္ ဇိုန္ဏွင္ဏာကႝု ပေရင္႐ုန္ဂစာန္ဗၜးၐးဂကူမန္တဲု စိုပ္သှာံ ၂၀၀၅ ဂိတုမာတ္ခ်္ ၁၄၊ သကၠရာဇ္ေကာဇာ ၁၃၆၆ ဂိတုဖဝ္ရဂိုန္ ၅ မံက္ဂွ္ စုတိအာ ပႜဲ႐ုင္ဌာန္ဂအုပ္ဗြိဳင္အပႜဲဍဳင္ ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ ပႜဲဍဳင္မတ္မလီုဂွ္ နကႝုယဲမှိဟ္ေဇှာ္ရ။
အတၴဳပၸတၲိ နာဲေထန္ ဥကၠ႒ေဇှာ္ ေဗာ္ဍဳင္မန္တဿိ (ဗြဲခမှန္)
